چکیده

مقدمه: فرسودگی شغلی پاسخ افراد به عوامل تنش­زای محیط کار بوده که باعث تغییراتی در نگرش­ و رفتار آن­ها نسبت به کار و محیط کار شده و عوامل سازمانی نظیر فرهنگ سازمان بر آن تأثیرگذار است. پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه­ی فرهنگ سازمانی و فرسودگی شغلی کارکنان ستاد مرکزی بهزیستی استان تهران انجام شده است.

مواد و روش­ها: این پژوهش از نوع توصیفی₋تحلیلی بوده و به شیوه­ی مقطعی انجام پذیرفته است. نمونه برابر با 189 نفر بودند و روش نمونه­گیری تصادفی ساده بود. برای گردآوری داده­ها علاوه بر پرسشنامه اطّلاعات جمعیّت­ شناسی از پرسشنامه فرهنگ سازمانی هوفستد (Hofstede Organizational Culture Questionnaire) و سیاهه فرسودگی شغلی مازلاخ (MBI: Maslach Burnout Inventory) استفاده شده است. شاخص اعتبار محتوا (Content Validity Index) و پایایی پرسشنامه­­ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ بررسی گردید. برای تجزیه و تحلیل داده­ها نیز از نرم­افزار SPSS-12 و آزمون­های آماری ضریب همبستگی و تی­مستقل استفاده شد.

یافته­ها: ویژگی­های زیر در فرهنگ سازمانی جامعه­ی مورد پژوهش یافت شد: تعادل فرهنگی با میل به مردگرایی، وجود فرهنگ جمع­گرایی، خطرپذیری پایین و توزیع ناعادلانه­ی قدرت. فرسودگی شغلی در دو زیرمقیاس تحلیل عاطفی و مسخ شخصیّت، در سطح پایین، ولی در زیرمقیاس بی­کفایتی شخصی در دو بُعد تکرار و شدّت، در سطح متوسّط ­بود. زیرمقیاس شدّت بی­کفایتی شخصی با زیرمقیاس  فردگرایی/­جمع­گرایی (03/0P=) و خطر­پذیری (02/0P=)، رابطه­ی مثبت و معناداری داشت.

نتیجه­گیری: فرهنگ سازمانی (فردگرایی/­جمع­گرایی و خطر­پذیری) با فرسودگی شغلی (شدّت بی­کفایتی شخصی) رابطه­ی مثبت و معناداری داشت، بدین معنا که با افزایش جمع­گرایی و کاهش خطرپذیری، شدّت بی­کفایتی شخصی نیز افزایش می­یابد.