مقدمه:
برنامههای توسعه با هدف گسترش رفاه عمومی و عدالت محوری بین شهر و روستا تنظیم
شده است.
این برنامه ها معیار مناسبی برای بررسی عملکرد برنامههای کلان کشور میباشند.
ارزیابی هر برنامه از مهمترین مباحث عملکردگرایی میباشد. این پژوهش با هدف تعیین کارایی
نسبی مدیریت کلان بهداشت روستایی در استانهای کشور در طول برنامه سوم و سالهای
ابتدایی برنامه چهارم توسعهانجام گرفته است.
مواد
و روش ها: این پژوهش با روش توصیفی و در بین تمامی استانهای کشور و در
طول برنامههای سوم و سالهای ابتدایی برنامه چهارم یعنی سالهای 1386-1379 انجام
گرفته است. آمارها از مستندات رسمی کشور استخراج شده و در این راستا از سه شاخص
ورودی و پنج شاخص خروجی و الگو ریاضی تحلیل پوششی دادهها و نرم افزار DEA master1 برای تجزیه و تحلیل استفاده گردیده است.
یافتهها:
در طی برنامه سوم و چهارم توسعه و بر اساس هشت شاخص، استان تهران و مازندران از
نظر کارایی در صدر استانهای کشور قرار دارند. در کل اختلاف بین کمترین و بیشترین
کارایی در استانها، رو به کاهش است و این نشانه مدیریت مناسب روند توزیع ثروت
کشور در بین استان ها میباشد. در تحلیل حساسیت مشخص شد که شاخص "نسبت بهورز
شاغل به 1000 نفر جمعیت روستایی" در میان ورودی ها و شاخص "درصد
خانوارهای روستایی برخوردار از شبکه آب آشامیدنی" در بین خروجی ها، به خاطر
کمترین حساسیت از پتانسیل بالایی در میان استانها برای توجه بیشتر و استفاده
مناسبتر برخوردارند. علاوه بر این حساسترین و کاراترین شاخصهای موجود در بین
ورودیها، شاخص "میانگین سرانه تعداد خانههای بهداشت و مراکز درمانی
روستایی" بوده است و در میان خروجیها نیز حساسترین و تاثیرگزارترین شاخص "میانگین هزینه بهداشتی و درمانی خانوار
روستایی تامین شده از دولت و به صورت رایگان" بودهاست.
نتیجهگیری:استانهای کارا برای مدیریت مناسب منابع و هزینههای خود، باید
به ایجاد همگونی در شاخصهای خود بپردازند. یعنی با مدیریت مناسب، شاخصهای حساس
خود را کاسته و از طرف دیگر استانهای ناکارا به حساس شدن شاخصهای خود، یعنی
استفاده بهتر از منابع و برنامهریزی در بهبود خروجیها بپردازند.
Jalalvandi M, Shahtahmasbi E, Shamsollahi S. Assessment the relative efficiency of rural health micromanagement during the third and the early years of fourth development plan. JHPM 2013; 2 (2) :40-50 URL: http://jhpm.ir/article-1-136-fa.html
جلالوندی مهناز، شاه طهماسبی اسماعیل، شمس الهی سارا. بررسی کارایی نسبی مدیریت کلان بهداشت روستایی در طول برنامه سوم و سال های ابتدایی برنامه چهارم توسعه. فصلنامه مدیریت ارتقای سلامت. 1392; 2 (2) :40-50