فرهاد پرویزیان، طیبه شریفی، حسین شکر کن، دکتر احمد غضنفری،
دوره ۱۱، شماره ۶ - ( آذر و دی ۱۴۰۱ )
چکیده
مقدمه :با هدف مقایسه اثربخشی "طرحواره درمانی" و "درمان پذیرش و تعهد" بر تنظیم هیجان بیماران با اختلال شخصیت وسواسی- جبری انجام گرفت.
روش کار: روش پژوهش حاضر، نیمه تجربی از نوع پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری یک ماه با گروه های مداخله و کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی بیماران مبتلا به اختلال شخصیت وسواس مراجعه کننده به مراکز خدمات روانشناسی و مشاوره شهر تهران در سال ۱۴۰۰ بود. از بین آن ها تعداد ۳ مرکز به صورت در دسترس انتخاب شده، و ۵۱ بیمار مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی- جبری بر اساس ملاک های ورود و خروج و به شیوه نمونه گیری در دسترس گزینش شدند. سپس با استفاده از روش تصادفی ساده به روش قرعه کشی در ۳ گروه (۱۷ تن) "طرحواره درمانی"، "درمان پذیرش و تعهد" و گروه کنترل گمارده شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه جمعیت شناختی و "مقیاس دشواری های تنظیم هیجان" (Difficulties Emotion Regulation Scale) بود. روایی صوری و پاپایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ بررسی شد. گروه "طرحواره درمانی" و "درمان پذیرش و تعهد" در ۸ جلسه غیرحضوری ۵/۱ ساعت هفته ای یک جلسه شرکت کردند و گروه کنترل در فهرست انتظار بودند. داده ها با نرم افزار اس پی اس اس نسخه ۲۵ تحلیل شدند.
یافته ها: بین گروه های مداخله و گروه کنترل تفاوت معنادار وجود داشت؛ و هر ۲ مداخله بر تنظیم هیجان بیماران با اختلال شخصیت وسواسی- جبری تاثیر مثبت معنادار داشته است و تاثیر این مداخلات درمانی در مرحله پیگیری نیز پایدار بوده است (۰۵/۰>P). همچنین، نتایج آزمون تعقیبی بنفرونی حاکی از آن بود که میزان اثربخشی "طرحواره درمانی" بر تنظیم هیجان بیشتر از "درمان پذیرش و تعهد" بود (۰۵/۰>P).
نتیجه گیری: "طرحواره درمانی" و "درمان پذیرش و تعهد" می تواند سبب تنظیم هیجان بیماران مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی- جبری شود. پیشنهاد می شود درمانگران و مشاوران در راستای بهبود تنظیم-هیجان بیماران مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی- جبری در کنار سایر مداخلات درمانی از این درمان ها استفاده کنند.
