مقدمه: تعلل ورزی تحصیلی و ناراحتی ناامیدی ازجمله مشکلات قابل توجه در بین دانش آموزان بوده و حل این مشکلات از طریق مداخلات روانشناختی مثمر ثمر خواهد بود. هدف پژوهش حاضر، مقایسه اثربخشی "فراشناخت درمانی" و "درمان هیجان مدار" بر تعلل ورزی تحصیلی و ناراحتی ناامیدی دانش آموزان پسر متوسطه دوره اول بود.
روش کار: روش پژوهش مطالعه حاضر، نیمه تجربی با طرح پیشآزمون، پسآزمون، پیگیری 1ماه و گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر متوسطه دوره اول منطقه افشار شهرستان خدابنده در سال تحصیلی 99- 1398 بودند. نمونه پژوهش با روش تصادفی خوشه ای از بین 5 منطقه شهرستان خدابنده بصورت تصادفی به روش قرعه کشی، منطقه افشار انتخاب شد. از بین دانش آموزانی که در "مقیاس ارزیابی تعلل ورزی - دانش آموز" نمره بالاتر از 54 (در دامنه 135 - 27) کسب نمودند و در "مقیاس ناراحتی ناامیدی " نمره بالاتر از 58 (در دامنه 175 -35) کسب کرده بودند، 45 دانش آموز به صورت تصادفی ساده از نوع قرعه کشی در 3 گروه 15 تن، 2 گروه مداخله و کنترل بطور تصادفی جایگزین شد. ابزارهای جمع آوری داده ها شامل پرسشنامه جمعیت شناختی و "مقیاس ارزیابی تعلل ورزی – دانش آموز" (Procrastination Assessment Scale-Student) و "مقیاس ناراحتی ناامیدی" (Frustration Discomfort Scale) بود. روایی محتوا به روش کیفی و پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ بررسی شد. گروه مداخله 1 در جلسات آموزش گروهی "فراشناخت درمانی" در 8 جلسه 90 دقیقه ای و گروه مداخله 2، در جلسات "درمان هیجان مدار" در 8 جلسه 90دقیقه ای در هفته یک بار شرکت کردند. برای افراد گروه کنترل هم بعد از پایان جلسات و اخذ آزمون پیگیری، جلسات آموزشی برگزار شد. در پایان جلسات، پس آزمون و 1 ماه بعد پیگیری برای هر 3 گروه اجرا شد. داده ها در نرمافزار اس پی اس اس نسخه 20 تحلیل شد.
یافته ها: "فراشناخت درمانی" و "درمان هیجان مدار" توانست نمره ناراحتی ناامیدی و نمره تعلل ورزی تحصیلی را نسبت به گروه کنترل ارتقا دهد (001/0≤P).
نتیجه گیری: روش های "فراشناخت درمانی" و "درمان هیجان مدار" بر تعلل ورزی تحصیلی و ناراحتی ناامیدی موثر بوده است. پیشنهاد می شود متخصصان آموزشی از روش های فوق جهت ارتقای ناراحتی ناامیدی و کاهش تعلل ورزی تحصیلی دانش آموزان پسر متوسطه دوره اول استفاده نمایند.
khodabandehlu N, Fathiagdam G, Babakhani V, Alijani F. “Emotion-Oriented Therapy” on Academic Procrastination and Frustration disComfort of Male High School Students. JHPM 2022; 11 (6) :93-105 URL: http://jhpm.ir/article-1-1535-fa.html
خدابنده لو ناصر، فتحی اقدم قربان، باباخانی وحیده، علیجانی فاطمه. مقایسه اثربخشی «فراشناخت درمانی» و «درمان هیجان مدار» بر تعلل ورزی تحصیلی و ناراحتی ناامیدی دانش آموزان پسر متوسطه دوره اول. فصلنامه مدیریت ارتقای سلامت. 1401; 11 (6) :93-105