---

 

 

 

چکیده

 

مقدمه: فرسودگی شغلی پاسخ افراد به عوامل تنش­زای محیط کار بوده که باعث تغییراتی در نگرش­ و رفتار آن­ها نسبت به کار و محیط کار شده و عوامل سازمانی نظیر فرهنگ سازمان بر آن تأثیرگذار است. پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه­ی فرهنگ سازمانی و فرسودگی شغلی کارکنان ستاد مرکزی بهزیستی استان تهران انجام شده است.

 

مواد و روش­ها: این پژوهش از نوع توصیفی₋تحلیلی بوده و به شیوه­ی مقطعی انجام پذیرفته است. نمونه برابر با ۱۸۹ نفر بودند و روش نمونه­گیری تصادفی ساده بود. برای گردآوری داده­ها علاوه بر پرسشنامه اطّلاعات جمعیّت­ شناسی از پرسشنامه فرهنگ سازمانی هوفستد (Hofstede Organizational Culture Questionnaire) و سیاهه فرسودگی شغلی مازلاخ (MBI: Maslach Burnout Inventory) استفاده شده است. شاخص اعتبار محتوا (Content Validity Index) و پایایی پرسشنامه­­ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ بررسی گردید. برای تجزیه و تحلیل داده­ها نیز از نرم­افزار SPSS-۱۲ و آزمون­های آماری ضریب همبستگی و تی­مستقل استفاده شد.

 

یافته­ها: ویژگی­های زیر در فرهنگ سازمانی جامعه­ی مورد پژوهش یافت شد: تعادل فرهنگی با میل به مردگرایی، وجود فرهنگ جمع­گرایی، خطرپذیری پایین و توزیع ناعادلانه­ی قدرت. فرسودگی شغلی در دو زیرمقیاس تحلیل عاطفی و مسخ شخصیّت، در سطح پایین، ولی در زیرمقیاس بی­کفایتی شخصی در دو بُعد تکرار و شدّت، در سطح متوسّط ­بود. زیرمقیاس شدّت بی­کفایتی شخصی با زیرمقیاس  فردگرایی/­جمع­گرایی (۰۳/۰P=) و خطر­پذیری (۰۲/۰P=)، رابطه­ی مثبت و معناداری داشت.

 

نتیجه­گیری: فرهنگ سازمانی (فردگرایی/­جمع­گرایی و خطر­پذیری) با فرسودگی شغلی (شدّت بی­کفایتی شخصی) رابطه­ی مثبت و معناداری داشت، بدین معنا که با افزایش جمع­گرایی و کاهش خطرپذیری، شدّت بی­کفایتی شخصی نیز افزایش می­یابد.

 

---

 

مقدمه: فرهنگ حاکم بر سازمان و دیدگاه کارکنان نسبت به فناوری اطلاعات از جمله عوامل مؤثر بر موفقیت در اجرای سیستم های اطلاعات می باشد. مطالعه حاضر با هدف تعیین عوامل مرتبط با پذیرش سیستم اطلاعات بیمارستانی بر اساس "چارچوب ارزش های رقابتی" انجام شد.

 

مواد و روش ها: در این پژوهش توصیفی-همبستگی، الگوی مفهومی پیشنهادی براساس ادبیات موضوع تدوین، و با نظرسنجی از ۷ نفر از خبرگان تأیید گردید. پرسشنامه دو بخشی مطالعه بر اساس متغیرهای الگوی مورد نظر شامل پرسشنامه "پذیرش سیستم اطلاعات بیمارستان" (Hospital Information System Acceptance) و"ابزار ارزیابی فرهنگ سازمانی" (Organizational Culture Assessment Instrument) مجموعاً حاوی ۹۰ سؤال طراحی شد. روایی به روش نسبت روایی محتوا و پایایی این ابزار با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ مورد بررسی قرار گرفت. داده های پژوهش از طریق توزیع حضوری پرسشنامه ها در میان ۴۰۰ نفر از کاربران سیستم اطلاعات بیمارستانی با استفاده از شیوه نمونه گیری طبقه ای در بیمارستان های مورد مطالعه گردآوری شد. آزمون الگوی مفهومی، با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری و تحلیل مسیر با بهره گیری از نرم افزار لیزرل نسخه ۷/۸ صورت پذیرفت.

 

یافته ها: بررسی شاخص مجذور کای نرم شده (۸۸/۱) روشن ساخت الگوی پژوهش با داده ها برازش مطلوبی دارد. شاخص های نیکویی برازش، برازش تطبیقی، برازش تعدیل شده، و خطای ریشه مجذور میانگین تقریب به ترتیب برابر با ۹۸/۰، ۹۸/۰، ۹۴/۰، ۰۴۷/۰ بودند. طبق الگوی مزبور، رابطه فرهنگ توسعه ای با درک سودمندی (۰۲۰/۰ P=) و رابطه فرهنگ توسعه ای و نیز فرهنگ سلسله مراتبی با بکارگیری سیستم از نظر آماری معنی دار بود (۰۱۹/۰ P=).

 

نتیجه گیری: نتایج حاصل از آزمون الگوی پژوهش نشان داد فرهنگ توسعه ای و سلسله مراتبی با پذیرش سیستم اطلاعات بیمارستانی مرتبط هستند. پیشنهاد می شود مسئولین ذیربط در راستای تسهیل و ارتقاء پذیرش سیستم اطلاعات بیمارستانی، به پرورش محیطی با گرایش بیشتر به فرهنگ توسعه ای و فرهنگ سلسله مراتبی در بیمارستان مبادرت ورزند.

 

---

مقدمه: مدیریت دانش یکی از راه های بهبود شرایط بقای سازمان است و زمانی به طور موفقیت آمیز در سازمان اجرا می شود که از قبل زمینه فرهنگی مناسب با این نظام فراهم شده باشد. هدف از این پژوهش تعیین همبستگی بین مدیریت دانش و فرهنگ سازمانی در بیمارستانهای منتخب دولتی و خصوصی شیراز است. مواد و روش ها: مطالعه حاضر از نوع توصیفی-همبستگی است. نمونه آماری ۲۵۱ نفر از کارکنان بیمارستانهای منتخب شیراز بودند که با توجه به نمونه در دسترس به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری شامل سه بخش اطلاعات جمعیت شناختی، "پرسشنامه مدیریت دانش" (Knowledge Management Questionnaire) و "پرسشنامه فرهنگ سازمانی" (Organizational Culture Questionnaire) بود. روایی پرسشنامه ها با استفاده از قضاوت ۷ نفر از خبرگان تأیید شد. پایایی پرسشنامه ها به روش های آلفای کرونباخ و آزمون مجدد با ۲۰ نفر از افراد نمونه تأیید شد. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری اس پی اس اس نسخه ۱۶ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: بالاترین نمره ابعاد مدیریت دانش در بیمارستانهای منتخب دولتی به ترتیب: انتقال دانش، خلق دانش و حفظ و ذخیره دانش و در بیمارستانهای منتخب خصوصی حفظ و ذخیره دانش، انتقال دانش و خلق دانش بود. ابعاد فرهنگ سازمانی به ترتیب بالاترین نمره که کسب کردند در دولتی عبارتند از: تعلق سازمانی، تحمل تعارض، خلاقیت فردی، حمایت مدیریت و سبک رهبری و در خصوصی: تعلق سازمانی، خلاقیت فردی، تحمل تعارض، سبک رهبری و حمایت مدیریت. همبستگی معناداری بین مدیریت دانش و فرهنگ سازمانی در بیمارستانهای منتخب دولتی ۶۵۵/۰ و در بیمارستانهای منتخب خصوصی ۷۸/۰ وجود داشت. نتیجه گیری: مدیریت دانش و فرهنگ سازمانی دربیمارستان های مورد مطالعه از وضعیت مناسبی برخوردار بودند. پیشنهاد می شود مدیریت دانش و فرهنگ سازمانی جهت توسعه خلاقیت فردی و سبک رهبری مورد توجه قرار گیرد.

---

مقدمه: عوامل بسیاری بر تمایل به ترک خدمت پرستاران می‌تواند تأثیرگذار باشد. هدف از مطالعه حاضر تعیین ارتباط فرهنگ سازمانی و تمایل به ترک خدمت پرستاران در مراکز آموزشی و درمانی دانشگاه علوم پزشکی همدان می‌باشد.
روش کار: مطالعه حاضر یک پژوهش توصیفی-همبستگی است که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی- طبقه‌ای نسبتی بر روی ۳۱۹ پرستار انجام گرفت. ابزار گردآوری داده‌ها شامل پرسشنامه جمعیت شناختی، "پرسشنامه فرهنگ سازمانی Denison" (Denison Organizational Culture Questionnaire) و "پرسشنامه تمایل به ترک خدمت Cammann و همکاران"
(Cammann et al Turnover Intention Questionnaire) بود که روایی و پایایی آن‌ها با روش روایی محتوا و آلفای کرونباخ اندازه گیری شد. از نرم افزار Stata SE ۱۱ برای تحلیل داده‌ها استفاده شد.
یافته‌ها: از بین مؤلفه‌های فرهنگ سازمانی، مشارکت در پرسشنامه اصلی ذکر شده است که بنظر بهترین ترجمه مشارکت می‌باشد با میانگین و انحراف معیار ۵۵/۰ ± ۰۸/۳ از سطح مطلوبی برخوردار بود ولی سایر مؤلفه‌ها در سطح نامطلوبی قرار داشتند. میانگین و انحراف معیار تمایل به ترک خدمت پرستاران، ۱۸/۳ ± ۷۶/۸ بود که بیانگر سطح پایین و نزدیک به متوسط تمایل به ترک خدمت پرستاران بود. فرهنگ سازمانی همبستگی معکوس و معناداری با تمایل به ترک خدمت پرستاران داشت (۳۶۲/۰- = r، ۰۱/۰ = P). مؤلفه‌های رسالت و مشارکت، ۱۳ درصد از پراکندگی تمایل به ترک خدمت پرستاران را تبیین کردند.
نتیجه گیری: فرهنگ سازمانی بر تمایل به ترک خدمت پرستاران در مراکز آموزشی و درمانی همدان، تأثیرگذار می‌باشد. ارتقاء و بهبود فرهنگ سازمانی با کاهش تمایل به ترک خدمت پرستاران موجب ارتقاء کیفیت خدمات و رسیدن به اهداف سازمانی می‌گردد. لذا پیشنهاد می‌شود مدیران در راستای ارتقای فرهنگ سازمانی مراکز آموزشی و درمانی اقدامات لازم را اتخاذ نمایند.