---

چکیده

 مقدمه: پس از زایمان تمام توجه خانواده از مادر به نوزاد معطوف شده و مادران نیز به سلامتی خود کمتر اهمیت می­دهند. این پژوهش با هدف تعیین شیوع و تداوم مشکلات سلامتی مادران طی سال اول بعد از زایمان و ارتباط مشکلات با تعداد زایمان انجام گردید.

  مواد و روش ­ها: در این مطالعه توصیفی- طولی، ۳۰۸ مادر مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر مهاباد در هفته ۳۸-۳۶ حاملگی بطور در دسترس انتخاب شدند. ابزار در این مطالعه پرسشنامه پژوهشگر ساخته "مقیاس مشکلات سلامتی بعد از زایمان" (Postpartum Morbidity Scale) با اعتبار محتوا، همسانی درونی (۹۴/۰=α) و ثبات از طریق آزمون مجدد (۹۸/۰r=) بود. اطلاعات توسط مصاحبه در روز هفتم، هفته هشتم و ماه دوازدهم پس از زایمان جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۱۸ انجام گرفت. جهت تعیین تفاوت فراوانی مشکلات از آزمون مجذور کای و تعیین خطر نسبی با فاصله اطمینان ۹۵ درصد استفاده گردید.

 یافته­ها: نتایح نشان داد که شایعترین مشکلات هفته اول و هشتم کمردرد و خستگی و درماه دوازدهم خستگی بود. طی هفته اول بعد از زایمان کمردرد (۰۰۵/۰P=)، سردرد (۰۱۳/۰P=)، خستگی (۰۰۸/۰P=)، عوارض ناشی از بی­حسی (۰۴۱/۰P=) و مشکلات خواب (۰۰۰۱/۰P=) به طور معنی­داری توسط مادران اول­زا با فراوانی بیشتری گزارش شد. طی هفته هشتم بعد از زایمان کمردرد (۰۴۷/۰P=)، عفونت محل بخیه­ها (۰۲۳/۰P=)، عفونت دستگاه ادراری (۰۰۰/۰P=)، مشکلات جنسی (۰۰۳/۰P=)، غم و اندوه (۰۰۲/۰P=) و مشکلات خواب (۰۰۱/۰P=) و طی هفته آخر ماه دوازدهم بعد از زایمان غم و اندوه (۰۲۴/۰P=)، مشکلات جنسی (۰۰۱/۰P=) و  مشکلات خواب (۰۳۶/۰P=) بطور معنی­داری توسط چند­زاها گزارش شد.

 نتیجه­گیری: با توجه به فراوانی بالای مشکلات سلامتی مادران، ضروری است که تغییراتی در برنامه مراقبت­های بعد از زایمان ایجاد  گردد.

 

---

مقدمه: سبک زندگی و رفتارهای ارتقا سلامت با کمیت و کیفیت مراقبت رابطه دارد. پرستاران نقش اساسی در ارتقاء سلامت عمومی مردم‌دارند. این پژوهش باهدف تعیین وضعیت رفتارهای ارتقادهنده سلامت پرستاران شاغل در بیمارستان‌های منتخب نظامی انجام شد. مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع توصیفی بوده و بر روی ۴۰۰ پرستار شاغل در بخش‌های CCU ، ICU، اتاق عمل، اورژانس، داخلی و جراحی بیمارستان‌های منتخب نظامی با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای‌ای انجام گردید. در این مطالعه از پرسشنامه بین‌المللی رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت»(HPLP-II) (International Questionnaire of Health- Promoting Behaviors (HPLP-II)) استفاده گردید. پایایی به روش الفای کرونباخ با شرکت ۳۰ نفر اندازه‌گیری شد. داده‌ها با کمک نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۱ تجزیه ‌و تحلیل گردید. یافته‌ها: از بین بیماری‌های گزارش‌شده توسط پرستاران، بالاترین درصد (۵/۱۹ درصد) بیماری‌های مزمن متعلق به گروه اختلالات اسکلتی-عضلانی به شکل کمردرد و پادرد بود. میانگین نمره کل رفتارهای ارتقادهنده سلامت ۵۵/۱۸± ۷۹/۱۳۳ بود. بالاترین نمره میانگین کسب‌شده در رشد معنوی (۲۹/۶±۳۶/۳۲) و کمترین نمره میانگین در فعالیت فیزیکی (۵۳/۴±۸۸/۱۳) کسب‌شده بود. نتیجه‌گیری: با توجه به میانگین نمره کل رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت کسب‌شده توسط پرستاران موردپژوهش، رفتارهای سلامتی ایشان در سطح قابل‌قبول قرارمی گیرد. پایین بودن سطح فعالیت فیزیکی در پرستاران، لزوم اجرای برنامه‌های آموزش سلامت با تأکید بر فعالیت فیزیکی در بین ایشان را تأکید می‌نماید

---

مقدمه: امروزه به دلیل تغییر در رفتارهای بهداشتی، سلامت زنان بیش از پیش در معرض خطر قرار گرفته است. این مطالعه با هدف تعیین عوامل پیش بین رفتارهای ارتقاءدهنده سلامت زنان در مراجعه کنندگان به مراکز سلامت جامعه همدان صورت گرفت.

روش کار: در این مطالعه توصیفی، ۵۰۰ زن به صورت تصادفی خوشه‌ای دو مرحله‌ای از مراکز سلامت جامعه شهر همدان انتخاب شدند. داده‌ها توسط ابزار پژوهشگر ساخته "پرسشنامه عوامل پیش بین رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت" (Questionnaire Predictors of Health Promoting Behaviors) و "پرسشنامه رفتار ارتقاء دهنده سلامت" (Health Promoting Behaviors Questionnaire) جمع آوری شد. روایی محتوا و پایایی به روش آلفا کرونباخ اندازه گیری شد. داده‌ها با نرم افزار اس پی اس اس نسخه ۱۶ تحلیل شدند.

یافته‌ها: نتایج حاصل از برازش مدل رگرسیون خطی عوامل فردی، اجتماعی و اقتصادی با رفتارهای ارتقاءدهنده سلامت نشان داد؛ متغیرهای مدت تأهل و تعداد فرزندان رابطه مستقیم و معنی دار آماری با رفتارهای ارتقاءدهنده سلامت دارد. همچنین سن فرد، سن همسر، سن آخرین فرزند، شاخص توده بدنی، مدت زمان استفاده از اینترنت، مدت زمان استفاده از شبکه‌های اجتماعی رابطه معکوس و معنی دار آماری با رفتارهای ارتقاءدهنده سلامت دارد.

نتیجه گیری: انجام رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت در زنان شهر همدان در سطح مطلوب می‌باشد. پیشنهاد می‌شود که دوره‌های آموزشی رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت جهت زنان در مراکز مختلف برگزار شود.

---

مقدمه: سبک زندگی ارتقاءدهنده سلامت یک عامل تعیین کننده مهم وضعیت سلامت در پرستاران است و سلامت پرستاران بر سلامت بیماران اثر می‌گذارد. پژوهش حاضر با هدف تعیین رفتارهای ارتقاء دهنده سلامتی پرستاران و همبستگی آن با برخی عوامل شغلی انجام شد.

روش کار: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی است. جامعه پژوهش شامل تمام  پرستاران شاغل در بیمارستان فاطمه زهرا نجف آباد در سال۱۳۹۴ بود. تعداد ۱۱۵ پرستار به روش سرشماری انتخاب شدند. داده ها با استفاده پرسشنامه اطلاعات فردی و "پروفایل سبک زندگی ارتقا دهنده سلامتی" (Health-Promoting Life Style Profile II) در شش بعد مسئولیت پذیری سلامتی، فعالیت فیزیکی، تغذیه، رشد معنوی، مدیریت تنش و روابط بین فردی جمع آوری شد. در مطالعه حاضر پایایی ابزار به روش آلفای کرونباخ و آزمون مجدد در نمونه ای ۱۰ نفره به فاصله یک هفته و هم چنین ضریب هم بستگی درون رده ای(ICC) محاسبه شد. داده های جمع آوری شده با نرم افزار اس پی اس اس نسخه ۱۹ تحلیل شد. 

یافته‌ها: میانگین رفتارهای ارتقاء دهنده سلامتی پرستاران ۴۴/۲۲± ۱۲۲/۴۲و در سطح متوسط ارزیابی شد. بیشترین نمره در حیطه مسئولیت پذیری سلامتی(۵/۸۳± ۳۲/۴۰) و کمترین نمره مربوط به حیطه های مدیریت تنش(۳/۳۴± ۱۳/۱۳) و فعالیت فیزیکی(۴/۶۷± ۱۳/۴۵) بود. همبستگی معناداری بین رفتارهای ارتقاء دهنده سلامتی با متغیرهای شغلی نوبت کاری (۰/۰۲۱= P)، درآمد ماهانه (۰/۰۰۲= P) و نوع استخدام (۰/۰۰۱= P) وجود داشت.

نتیجه گیری: با توجه به نمرات پایین پرستاران در فعالیت فیزیکی و مدیریت تنش، بهبود رفتارهای ارتقا سلامتی بویژه در ابعاد مدیریت تنش و فعالیت فیزیکی از طریق اجرای برنامه های آموزشی سبک زندگی سالم در پرستاران توصیه می گردد.

---

مقدمه: "طرح سلامت یار" یکی از طرح‌های نظام سلامت است که اثربخشی آن کمتر مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف همبستگی پاسخگویی اجتماعی و کیفیت ارائه خدمات در "طرح سلامت یار" مرکز پزشکی آموزشی درمانی امام حسین تهران انجام شد.
روش کار: در این مطالعه توصیفی-همبستگی، ۳۸۴ نفر از مراجعان مرکز سلامت آموزشی درمانی امام حسین تهران به روش نمونه‌گیری در دسترس شرکت کردند. داده‌ها با استفاده از "پرسشنامه ارزشیابی طرح سلامت یار" (Health Assistant Plan Evaluation Questionnaire) که در پژوهش حاضر طراحی شده، جمع‌آوری گردید. روایی پرسشنامه با روش روایی محتوا، صوری و روایی سازه از طریق تحلیل اکتشافی تأیید شد. پایایی ابزار با روش همسانی درونی و محاسبه آلفای کرونباخ تأیید شد. داده‌ها توسط نرم افزار اس پی اس اس نسخه ۱۶ تحلیل شد.
یافته‌ها: بین پاسخگویی اجتماعی و کیفیت ارائه خدمات ارتباط معنی دار و مثبت وجود داشت (۵۶۲/۰ = r و ۰۰۱/۰ = P). میانگین نمرات ابعاد رعایتشان انسانی، خود مختاری، کیفیت تسهیلات اساسی، دسترسی به حمایت‌های، وضوح ارتباطات و جنبه‌های رفتاری کمتر از متوسط بود. میانگین ابعاد رازداری و محرمانگی، حق انتخاب درمانگر، تجهیزات و امکانات فیزیکی، بهداشت محیط، دسترسی و مراقبت بیشتر از متوسط بود.
نتیجه‌گیری: بین پاسخگویی اجتماعی و کیفیت ارائه خدمات در مرکز پزشکی آموزشی درمانی امام حسین تهران همبستگی وجود داشت. پیشنهاد می‌شود برنامه‌ریزان و مسئولین بخش سلامت، دو اصل مهم پاسخگویی اجتماعی و کیفیت ارائه خدمات را مورد توجه قرار دهند.

---

مقدمه: با گسترش فناوری و سبک زندگی غیرفعال افراد، ورزش شهروندی به ‌عنوان یکی از نیازهای جامعه مدرن، همواره مورد تقاضای شهروندان بوده است. پژوهش حاضر با هدف تبیین راهبردها و پیامدهای ورزش شهروندی سلامت محور در کلان‌ شهرهای ایران انجام شده است.
روش کار: پژوهش حاضر با تبعیت از پارادایم تفسیری دارای رویکرد کیفی به روش تحلیل محتوا است. روش انتخاب خبرگان برای مصاحبه به ‌صورت هدفمند و گلوله برفی و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. معیار انتخاب مشارکت‌کنندگان داشتن سوابق اجرایی و عملیاتی یا داشتن سوابق علمی و پژوهشی و نظریه‌پردازی در حوزه ورزش شهروندی بود.  در نهایت تعداد ۲۰ تن از خبرگان به این منظور در نظر گرفته شدند. جمع‌آوری داده ها، با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد.  تحلیل داده ها با روش تحلیل محتوا عرفی (قراردادی) به شیوه کدگذاری انجام شد.
یافته‌ها: تعداد ۸۲ کد باز حاوی راهبردها و پیامدها استخراج گردید و پس از تجمیع کدها تعداد ۶ درون مایه فرعی در غالب ۲ درون مایه اصلی به عنوان "راهبردها" و "پیامدها" در ورزش شهروندی سلامت‌محور در کلان ‌شهرهای ایران شناسایی گردید.
نتیجه‌گیری: به منظور توسعه ورزش شهروندی سلامت محور در کلان‌شهرها، "راهبردها" و"پیامدها" در ورزش شهروندی باید مورد توجه قرار گیرد. لذا پیشنهاد می شود اقدامات ضروری در راستای پیشرفت کلان‌شهرهای ایران برای اجرای ورزش شهروندی انجام شود.
 

---

مقدمه: سواد سلامت، موجب افزایش توانایی افراد در پیشگیری از بیماری ها و ارتقاء کیفیت مراقبت از خود می شود. هدف از پژوهش حاضر، تعیین همبستگی سواد سلامت با آمادگی جسمانی مرتبط با سلامتی در دانش آموزان دختر دبیرستانی دارای اضافه وزن بود.
روش کار: پژوهش حاضر توصیفی- همبستگی می باشد. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر دبیرستانی دوره دوم متوسطه شاغل به تحصیل در شهرستان اسلام شهر در سال تحصیلی ۹۹-۱۳۹۸، به تعداد ۵۳۴۷ تن بود. نمونه های پژوهش به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای و بر اساس فرمول Cochran ۳۵۸ از دانش آموزان دارای اضافه وزن با شاخص توده بدنی بین ۲۵ تا ۳۰ انتخاب شدند. جمع آوری داده ها با پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی، "پرسشنامه آمادگی برای فعالیت بدنی" (Physical Activity Readiness Questionnaire) و "اندازه گیری سواد سلامت برای نوجوانان" (Health Literacy Measure for Adolescents) استفاده شد. روایی و پایایی ابزارها در پژوهش حاضر، سنجیده نشده و به پژوهش های دیگر اکتفا شده است. آمادگی جسمانی مرتبط با سلامتی شامل: دوی ۵۴۰ متر (استقامت قلبی-تنفسی)، دراز و نشست (قدرت و استقامت عضلات ناحیه شکم)، انعطاف پذیری (بشین و برس) و بارفیکس (قدرت و استقامت عضلات ناحیه کمربند شانه ای) مورد ارزیابی قرار گرفت. تحلیل داده ها در نرم افزار اس پی اس اس نسخه ۲۱ انجام شد.
یافته ها: همبستگی آمادگی جسمانی مرتبط با سلامتی (۴۵۶/۰) و با سواد سلامت (۵۹۵/۰) معنادار و مثبت بود                             (۰۰۱/۰>P). آمادگی جسمانی مرتبط با سلامتی قدرت پیش بینی کنندگی میزان سواد سلامت را دارند (۰۰۱/۰>P).
نتیجه گیری: آمادگی جسمانی مرتبط با سلامتی با سواد سلامت دانش آموزان همبستگی مثبت دارد. پیشنهاد می-شود در برنامه درسی مدارس به برنامه کامل و همه جانبه ورزش و تربیت بدنی توجه ویژه شود.