---

مقدمه: امروزه در جهان و ایران روند کشیدن قلیان در جوانان رو به افزایش است و اجرای مداخلات برنامه ریزی شده در کاهش کشیدن قلیان ضروری است. مطالعه حاضر با هدف تعیین تأثیر مداخله آموزشی مبتنی بر "الگوی بزنف" بر رفتار قلیان کشیدن دانشجویان ساکن خوابگاه های دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سال ۱۳۹۳ انجام شد. مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه ای مداخله ای و نیمه تجربی است. ۸۰ دانشجوی پسر و دختر ساکن خوابگاه به طور تصادفی چند مرحله ای به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند. داده ها با پرسشنامه جمعیت شناختی و پرسشنامه پژوهشگر ساخته "مقیاس قصد رفتار قلیان کشیدن" "Water Pipe Behavioral Intention Scale" که بر اساس سازه های "الگوی بزنف" "BASNEF Model" طراحی شده بود جمع آوری شد. روایی صوری و محتوا پرسشنامه و پایایی آن با روش آزمون و باز آزمون r=۰/۹۹ تأیید شد. مداخله آموزشی۲ ماه و به صورت دو جلسه بحث گروهی، یک جلسه یادآور، لوح فشرده و پیامک آموزشی بود. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۱۶ انجام گرفت. یافته ها: میانگین نمره نگرش (P=۰/۶۶)، هنجار انتزاعی (P=۰/۱۰۳) و قصد رفتاری (P=۰/۱۳) در هر دو گروه قبل از مداخله تفاوت معنی داری نداشت. اما نتایج بعد از آموزش، تفاوت معنی داری را در میانگین نمره نگرش، هنجار انتزاعی و قصد رفتاری نشان داد (P<۰/۰۰۱). عوامل قادرکننده در هر دو گروه قبل و بعد از مداخله تفاوت معنی داری را نشان نداد. نتیجه گیری: تأثیر مداخله آموزشی بر اساس "الگوی بزنف" بر قصد رفتار قلیان کشیدن در دانشجویان معنی دار بود. همچنین مداخلات آموزشی می تواند بر روی نگرش، هنجارهای انتزاعی و قصد رفتاری افراد تأثیرگذار باشد. لذا پیشنهاد می شود برنامه ها و مداخلات آموزشی در جهت تغییر رفتارهای پر خطر بر اساس نظریه ها و الگوهای آموزش بهداشت انجام شود.

---

مقدمه: فعالیت جسمانی یکی از مهمترین رفتارهای بهداشتی محسوب می‌شود. هدف از این پژوهش تعیین عوامل مرتبط با فعالیت جسمانی بر اساس "الگوی بزنف" در دانشجویان پردیس دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سال ۱۳۹۴ بود.

روش کار: در این پژوهش توصیفی- همبستگی، ۴۸۰ دانشجوی دختر و پسر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه‌ای وارد مطالعه شدند. برای جمع آوری داده‌ها از "پرسشنامه بین المللی فعالیت جسمانی" (International Physical Activity Questionnaire) و پرسشنامه بر اساس سازه‌های "الگوی بزنف" (BASNEF Model) بود. روایی محتوا و پایایی به روش آلفای کرونباخ از طریق ۵ تن از متخصصین آموزش بهداشت تعیین شد. داده‌ها از طریق نرم افزار اس پی‌ای اس نسخه ۲۰ مورد تحلیل قرار گرفتند.

یافته‌ها: فعالیت جسمانی افراد در ۵۶/۰ درصد کم، ۱/۲۸ درصد متوسط و ۲/۱۵ درصد شدید بود. بین متغیرهای سن، درآمد و تحصیلات با فعالیت جسمانی بر اساس آزمون اسپیرمن همبستگی وجود داشت. مهم‌ترین پیشگویی کننده‌های فعالیت جسمانی، عوامل قادر ساز و قصد رفتاری بودند.

نتیجه گیری: عوامل قادر ساز و قصد رفتاری مهمترین پیشگویی کننده‌های الگو تعیین گردیدند. بعلت میزان پایین فعالیت جسمانی در دانشجویان، برنامه ریزی برای اجرای برنامه‌ها پیشنهاد می‌شود.